Internet đang trở thành công cụ vô cùng quan trọng trong đời sống của con người. Hiếm có một phạm vi công việc nào hiện nay mà không liên quan đến công nghệ thông tin và Internet. Cùng vói vai trò ngày càng tăng lên của Internet thì số lượng người dùng Internet cũng ngày càng đông đảo. Tính đến quý III năm 2019, có hon 4,33 tỷ người dùng Internet đang hoạt động (Datareportal, 2019), tăng 327 triệu người so vói quý III năm 2018. Mức tăng trưởng người dùng Internet trên toàn thế giới là 8,2%/năm gấp 8 lần mức tăng dân số.
Theo một khảo sát đã đưa ra con sổ về dân số toàn cầu là 7,74 tỷ người, trong đó tỷ lệ truy nhập Internet khoảng 56%. Nói cách khác, hơn một nửa dân số trên toàn thế giới là những người dùng Internet tích cực.
Xem video là hoạt động phô’ biến nhất được thực hiện bởi người dùng Internet: 9/10 người dùng internet xem video trực tuyến. Tiếp theo là nghe nhạc trực tuyến (70%), xem vlog (51%), nghe radio trực tuyến (47%) và nghe podcast (39%)… Số lượng người dùng Internet ở Việt Nam năm 2020 là 68,17 triệu người, tăng 6,2 triệu người so với năm 2019 (tương đương mức tăng 10%); hơn 145 triệu thiết bị di động được kết nối vói Internet, bình quân mỗi người dùng 2,1 thiết bị di động. Tại Việt Nam, theo kết quả Điều tra quốc gia về vị thành niên và thanh niên (trong độ tuổi 14-25) do Bộ Y tế, Tổng cục Thống kê, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc và Tô’ chức Y tế thế giói tại Việt Nam phối hợp thực hiện thì thế hệ thanh thiếu niên hiện nay là thế hệ đầu tiên được tiếp cận vói Internet một cách rộng rãi. Nghiên cứu đã thực hiện cho thấy, sự gia tăng về số lượng thanh niên sử dụng Internet do giá truy nhập giảm mạnh (3.000 đồng/giờ tương đương 0,15 USD/giờ). Báo cáo nghiên cứu cho rằng, khoảng 50,3% thanh niên ở thành phổ và 13,7% thanh niên ở nông thôn đã sử dụng Internet. Phần lớn thanh thiếu niên trong nghiên cứu này (69%) cho thấy họ sử dụng Internet đê’ trò chuyện và 62% đê’ chơi trò chơi trực tuyến.
Do Internet có mặt rộng rãi ở Việt Nam nên những hiểu biết về sự ảnh hưởng của Internet đối vói vâh đề tình dục của thanh thiếu niên rất có giá trị trong việc phát triển các chưong trình giáo dục giói tính một cách hiệu quả. Một nghiên cứu của Thomas (2004) đã xác định, Internet là một không gian mói ở Việt Nam, nơi mà nữ thanh niên có thê’ trao đổi khá thoải mái. Các nghiên cứu khác về tình dục và Internet đã tìm hiểu một loạt các vấn đề ví dụ như Cấu trúc nhận dạng tình dục (Mc Kenna và cuộc sống, 2001); Cộng đồng tình dục trực tuyến (Brurke, 2000); Tình dục trên mạng (Ross và cuộc sống, 2005); Hẹn hò qua mạng (Davis và cuộc sống, 2006a, 2006b). Ross đẵ ghi nhận rằng, phương tiện giao tiếp điện tử này đã tạo ra một bình diện mói cho sự gần gũi nhờ khả năng cho phép liên lạc, giao tiếp vượt qua những khoảng cách lớn về không gian và tương tác tình dục không còn bị bó buộc bởi các thê thức giao tiếp xã hội trong tương tác mặt đối mặt. Internet ảnh hưởng đến tình dục của con người qua một số cơ chế: cho phép thực hiện tình dục ảo, mở rộng khả năng về mạng lưới liên lạc (và số lần liên lạc); hỗ trợ việc sử dụng nhiều danh tính. Những cách thức mói nảy sinh trong môi trường trực tuyến này đã làm thay đổi cơ bản các mối quan hệ và nhận dạng tình dục thông qua ưu thế giao tiếp bằng ngôn ngữ viết và do vậy đã làm giảm đi một sổ lo lắng tâm lý xã hội mà nhiều người gặp phải trong các mối quan hệ gần gũi (Sprolull và Kiesler, 2001; Ross và cuộc sống, 2005).
Internet cũng được biết đến là một nguồn dữ liệu mà thanh thiếu niên sử dụng rộng rãi để tìm kiếm thông tin về sức khỏe giói tính và tình dục (Kanuga và Roseníeld, 2004; Clement và Brennan, 2005). Tại Việt Nam, phụ huynh và thầy, cô giáo thường không cởi mở trong việc thảo luận về chủ đề tình dục nên tính ẩn danh, bí mật của Internet tạo ra một lựa chọn mói về nguồn thông tin hấp dẫn, thuận tiện liên quan đến nhận thức và thực hành tình dục (Mc Kenna và cuộc sống, 2005).
Lứa tuổi vị thành niên là giai đoạn quan trọng trong cuộc đời vì khi đó các cá nhân bắt đầu thực sự tham gia vào xây dựng nhận thức tình dục của bản thân một cách chủ động và có ý thức. Nghiên cứu của Ngô Anh Đức và cuộc sống (2009) cho thâỳ, tại Việt Nam Internet trở thành nguồn thông tin thiết yếu để tìm kiếm thông tin về nhận dạng và thực hành tình dục; là một phưong tiện tưong tác trong thể hiện tình dục và các mối quan hệ thân mật, tình cảm. Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng thanh thiếu niên Việt Nam sử dụng Internet để sưu tầm những hình ảnh và ý nghĩa tình dục mói, sau đó tổng hợp thành thực hành và nhận dạng của chính họ. Nghiên cứu còn chỉ ra rằng, những kịch bản hay cách thức thê’hiện tình dục mói trong giao tiếp qua Internet đang nổi lên. Việc tưong tác nhóm trực tuyến đê trao đổi kinh nghiệm và kỹ thuật trong quan hệ tình dục đã dẫn đến sự phát triển mang tính tập thê’ các mẫu hình tình dục mói trên Internet. Thay vì đơn giản du nhập tất cả các giá trị, thực hành và nhận dạng tình dục của phương Tây, giói trẻ Việt Nam đã tham gia vào quá trình “mở rộng văn hóa” nơi mà họ “định hình lại đất nước của mình cùng các giá trị của nó trong bối cảnh toàn cầu”.
Học sinh trong độ tuối thanh thiếu niên ở nghiên cứu này đã mô tả cách họ sử dụng Internet đế bô’ sung những kiến thức tình dục, tìm hiểu những vấn đề mà nguồn thông tin truyền thống ít cung cấp hoặc đáng nghi ngờ. Việc chia sẻ thông tin và kinh nghiệm về tình dục thông qua trò chuyện trên mạng hay diễn đàn thảo luận trực tuyến là một phương tiện đê’ nâng cao vị thế, quyền lực trong các mối quan hệ xã hội. Các bạn nam thê’ hiện năng lực và kiến thức trong vấn đề tình dục sẽ có được vị trí cao hơn so vói các bạn nam cùng lứa, nhưng các bạn nữ có thể nhìn những bạn nam có quá nhiều kiến thức hoặc kinh nghiệm tình dục như là mối nguy cơ đối vói các mối quan hệ yêu đương lãng mạn trong tương lai.
Nghiên cứu cho thấy, một vài bạn trẻ trong nghiên cứu đã thê’ hiện sự bất mãn vói chuẩn mực kép về thế giói quan hệ tình dục trước hôn nhân và trinh tiết, nhưng nghiên cứu cũng tìm ra một số bằng chứng về các trao đổi và thảo luận của các bạn trẻ liên quan đến vấn đề này hoặc những vấn đề gây tranh cãi khác.
Nghiên cứu cho rằng, thay vì cố gắng hạn chế sự tiếp cận thông tin từ Internet, chúng ta nên có các nỗ lực tông thê’ đê’ mở rộng giáo dục tình dục, đưa các vấn đề trao đối liên quan vào giáo dục tình dục, dạy các em đánh giá thông tin từ nhiều nguồn khác nhau và phản ứng một cách phù hợp vói các điều kiện xã hội, nơi xảy ra quan hệ tình dục. Tuy nhiên, với ngành giáo dục và các bậc phụ huynh, việc sử dụng Internet để giáo dục giói tính và tình dục còn rất hạn chế. Nghiên cứu cho thấy, ở Việt Nam việc giáo dục giới tính, tình dục cho học sinh vẫn còn nhiều hạn chế, toàn xã hội chưa thực sự quan tâm đến nội dung, phương pháp giáo dục này. Các phương pháp và nội dung giáo dục còn nghèo nàn, chưa phong phú. Hình thức giáo dục giới tính và tình dục qua phương tiện Internet vẫn là một vâh đề xa vời đối với các trường học tại Việt Nam. Bên cạnh đó, yếu tố văn hóa như một rào cản trong việc mạnh dạn đề xuất giáo dục giới tính và tình dục cho học sinh. Chính vì thế, việc sử dụng Internet như một phương tiện giáo dục giới tính và tình dục cũng là một vấn đề cần thiết và nên làm bởi những lợi ích thiết thực mà nó mang lại. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thâỳ, ngoài mặt tích cực thì mặt trái của Internet tác động đến vấn đề nhận dạng giói tính và tình dục của học sinh cũng như thế hệ trẻ ngày nay còn tiềm ẩn rất nhiều mối nguy hại.
Vấn đề quấy rối tình dục trên mạng là một vấn đề mói trong xã hội ngày nay, nhất là đối vói học sinh và thanh thiếu niên. Các báo cáo về những trường họp cứu net hay lợi dụng Internet để gạ gẫm các thiếu nữ qua đêm, sau đó bán sang các nước khác hiện đang phô’ biến, nhất là thiếu nữ ở độ tuổi khoảng 12-16. Gạ gẫm và gợi tình trên mạng thực sự là một vâh đề tiềm tàng nguy hiếm cho nhiều thanh thiếu niên. Hành vi này thường dẫn tói việc cung cấp nhận dạng cá nhân và có thê’ xảy ra hoạt động tình dục trong đời sống thực.
Vấn đề tự phơi bày hình ảnh bản thân một cách có chủ đích và không chủ đích cũng đang tạo nên những trào lưu mói trong giói trẻ ngày nay. Một số trang mạng, diễn đàn của tuổi thanh thiếu niên đã tải lên những hình ảnh tình dục nhạy cảm, gợi cảm của chính bản thân thanh thiếu niên. Điều nguy hiểm hơn nữa là một số bộ phận thanh thiếu niên coi đó là bình thường và đôi khi họ coi những người “can đảm” đưa những hình ảnh nhạy cảm lên trên mạng là thần tượng. Tình trạng trên có thê’ dẫn đến những tình huống phạm pháp, sử dụng chất cấm và trải nghiệm triệu chứng cảm xúc hay trầm cảm.
Nghiện tình dục trực tuyến – bao gồm việc xem, tải (download), mua bán dâm trực tuyến hay tán gẫu khiêu dâm (chat sex) – đang là một vấn đề rất mói trong xã hội hiện đại, ngày càng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống, vâh đề học tập, quan hệ xã hội và gia đình của những học sinh khi mắc phải.